Ένα εμβληματικό μέτρο του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, η διαγραφή ενός μέρους του κολοσσιαίου φοιτητικού χρέους, κινδυνεύει με ακύρωση, όπως φάνηκε κατά την ακροαματική διαδικασία στο Ανώτατο Δικαστήριο στο οποίο πλειοψηφούν οι συντηρητικοί δικαστές.

Οι περισσότεροι από τους εννέα δικαστές φαίνεται να πιστεύουν ότι ο Δημοκρατικός πρόεδρος υπερέβη τις δικαιοδοσίες του καθώς ενέκρινε ένα πρόγραμμα με μεγάλο κόστος, χωρίς τη ρητή έγκριση του Κογκρέσου.

Έξω από το κτίριο, στο κέντρο της Ουάσινγκτον, διαδηλωτές είχαν συγκεντρωθεί σε μια προσπάθεια να επηρεάσουν την απόφαση των δικαστών. «Λέμε στο Ανώτατο Δικαστήριο να ακούσει τα εκατομμύρια που ζουν με στερήσεις, που θέλουν να ζήσουν όπως η μεσαία τάξη, χωρίς να τους πνίγουν τα δάνεια», είπε ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς, ο οποίος ήταν περιστοιχισμένος από νέους οφειλέτες.

«Βουνό» χρέους

Περίπου 43 εκατομμύρια Αμερικανοί πρέπει να αποπληρώσουν ομοσπονδιακά φοιτητικά δάνεια συνολικού ύψους 1,63 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Στην αρχή της πανδημίας η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ ανέστειλε τις πληρωμές των δόσεων των δανείων, βασιζόμενη σε νόμο του 2003 που επιτρέπει την προσωρινή ανακούφιση των οφειλετών σε περίπτωση «εθνικής καταστροφής». Το μέτρο αυτό ανανεωνόταν συνεχώς μέχρι και σήμερα.

Στα τέλη Αυγούστου του 2022, ο πρόεδρος Μπάιντεν θέλησε να πάει πιο μακριά: ανακοίνωσε τη διαγραφή ποσού 10.000 δολαρίων για τους οφειλέτες που κερδίζουν λιγότερα από 125.000 δολάρια ετησίως και ποσού 20.000 για τους δικαιούχους των υποτροφιών Pell, που χορηγούνται σε φοιτητές προερχόμενους από οικογένειες με πολύ χαμηλά εισοδήματα.

Κατατέθηκαν 26 εκατομμύρια αιτήσεις και ο Λευκός Οίκος υπολογίζει ότι το συνολικό κόστος για το κράτος θα ξεπεράσει τα 400 δισ. δολάρια.

Τα δικαστήρια ωστόσο μπλόκαραν την εφαρμογή του σχεδίου, εναντίον του οποίου προσέφυγαν Πολιτείες οι οποίες ελέγχονται από τους Ρεπουμπλικάνους αλλά και δύο φοιτητές οι οποίοι δεν πληρούσαν τα κριτήρια για να διαγραφεί το χρέος τους. Οι Πολιτείες κατηγορούν την κυβέρνηση ότι θα στερήσει χρήματα από τους φορολογούμενους, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Κογκρέσου. Ο νόμος του 2003 θεωρούν ότι καλύπτει το «πάγωμα» των δανείων, όχι όμως και τη διαγραφή τους.

«Αφού απέτυχαν πολλές νομοθετικές ρυθμίσεις», η κυβέρνηση «επιχείρησε να παρακάμψει το Κογκρέσο», σχολίασε στο Δικαστήριο ο δικηγόρος που εκπροσωπεί τη Νεμπράσκα, Τζιμ Κάμπελ. Τα επιχειρήματά του φάνηκε να πείθουν τους δικαστές, με τον επικεφαλής του Δικαστηρίου, τον Τζον Ρόμπερτς, να δηλώνει ότι έχει «ιδιαίτερη ευαισθησία» σε ότι αφορά τη διάκριση των εξουσιών.

Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι οι ενάγοντες δεν είχαν δικαίωμα να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη επειδή «δεν υπέστησαν καμία ζημία». Η δικηγόρος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης Ελίζαμπεθ Πρελόγκαρ ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να απορρίψει την προσφυγή τους, κάτι που θα σήμαινε ότι η υπόθεση θα έκλεινε εδώ, χωρίς να υπάρξει μια απόφαση επί της ουσίας του ζητήματος.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, αν δεν απορρίψει την υπόθεση, θα μπορούσε αντιθέτως να αδράξει την ευκαιρία για να δηλώσει ότι οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες και η κυβέρνηση δεν επιτρέπεται να ενεργούν, στα σημαντικότερα θέματα χωρίς το πράσινο φως του Κογκρέσου.

«Αυτό θα συνιστούμε πρόβλημα για την ικανότητα λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης», σχολίασε η προοδευτική δικαστής Κεντάντζι Μπράουν Τζάκσον.

Το Δικαστήριο θα ανακοινώσει την απόφασή του μέχρι τις 30 Ιουνίου.