«Η 14η Σεπτεμβρίου 1814, σηματοδοτεί την πιθανότερη ημερομηνία ίδρυσης, στην Οδησσό, της Φιλικής Εταιρείας, της σημαντικότερης ελληνικής μυστικής εταιρείας που άνοιξε το δρόμο για τον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας του 1821», αναφέρει το υπουργείο Εξωτερικών σε ανάρτησή του στο twitter.

Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1814 στην Οδησσό από τον Εμμανουήλ Ξάνθο (με καταγωγή από την Πάτμο), τον Νικόλαο Σκουφά (από την Άρτα) και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ (από τα Γιάννενα), εμπόρους στο επάγγελμα.

Οι ζυμώσεις για την ίδρυσή της είχαν ξεκινήσει από τον Απρίλιο του 1814, με στόχο την απελευθέρωση των Ελλήνων από την οθωμανική αυτοκρατορία. Οι Φιλικοί έδιναν όρκο πίστης και επικοινωνούσαν με κώδικες, ψευδώνυμα και συνθηματικά, με αποτέλεσμα να υπάρχουν λίγα και ασαφή τεκμήρια για την οργάνωση.

Τα μέλη της Εταιρείας επιδίωξαν την ανάπτυξη του Φιλλελληνισμού, ενώ βρήκαν χρηματοδότες και υποστηρικτές, ανάμεσα στους Έλληνες της Διασποράς, τόσο στη Μεσόγειο, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Το 1817, τέσσερα χρόνια μετά την ίδρυσή της, η Φιλική Εταιρεία μετρούσε πάνω από 3.000 μέλη.

Αρχικά δημιουργήθηκαν οι βαθμοί των μελών της Εταιρείας: Βλάμηδες ή Αδελφοποιτοί (για τους χωρικούς), Συστημένοι (για τους ομογενείς μικροεμπόρους), Ιερείς και Ποιμένες (για τους μορφωμένους) και Αρχιποιμένες (για τους λίγους και εκλεκτούς). Καθιερώθηκαν επίσης και δύο στρατιωτικοί βαθμοί: οι Αφιερωμένοι και οι Αρχηγοί των Αφιερωμένων. Η θέση της γενικής εποπτείας και αρχηγίας της Εταιρείας, η Αρχή, περιβλήθηκε από άκρα μυστικότητα και θρύλους και αρχικά δεν καλύφθηκε από κανένα. Το 1818 προτάθηκε στον Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος δεν την δέχθηκε και στη συνέχεια στον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ο οποίος στις 12/4/1820 ανέλαβε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας και την προετοιμασία της Επανάστασης του 1821.